ضرورت داشتن پورتفولیو برای عکاسان بر هیچ کس پوشیده نیست. از آن‌جا که در جست و جوهایم در صفحات فارسی هیچ منبع آموزشی مشخصی در این زمینه نیافتم و در منابع غیر فارسی نیز، مطالب مرتبط با عکاسی و البته جامع و دقیق کمتر پیدا می‌شد، تصمیم گرفتم با تلفیق چند مطلب و افزودن افزونه‌هایی بر آن مرجعی مناسب برای آموزش در زمینه تهیه پورتفولیو تهیه کنم. نتیجه در این صفحه پیش روی شما است.
بسیاری از عکاسان علاقمندند که یک پورتفولیو داشته باشند اما چون فکر می‌کنند کارهایشان به اندازه کافی خوب نیست و یا نمی‌دانند چگونه باید یک پورتفولیوی خوب تهیه کنند، انجام این کار را تا مدت‌ها به تعویق می‌اندازند.
به هر حال اگر شما یک عکاس هستید، داشتن یک پورتفولیوی اصولی و موفق، می‌تواند از بسیاری جهات برای شما سودمند باشد.
پورتفولیو چیست؟
پورتفولیوی یک عکاس، به زبان ساده، مجموعه آثار یا نمونه کارهای او است.
تصور غلط رایج در این باره این است که پورتفولیو تنها باید حاوی بهترین کارهای شما باشد. گرچه در برخی موارد این مورد صجیج است اما پورتفولیو بیشتر شبیه مجموعه‌ای از آثار شما است که از نظر موضوعی، بر اساس سبک یا هر نقطه اشتراک یا مشخصه دیگر دسته‌بندی شده باشند. مجموعه‌ای از کارهایتان که باید همیشه برای مشتریان و مراجعان در دسترس باشد تا بتوانند شما و نمونه کارهایتان را ببینند و بشناسند. پورتفولیو معیار مخاطبان و مشتریان شما برای تصمیم‌گیری در باره همکاری یا عدم همکاری با شماست.
به چه دردی می‌خورد؟
پورتفولیو برای شما یک شانس، فرصت، موقعیت و نیز یک ابزار برای نشان دادن و معرفی کارهایتان است. اما توجه به این نکته نیز ضروری است که کارآیی این پورتفولیو برای شما چیست؟
برای مصاحبه شغلی می‌خواهید آن را ارائه کنید؟ یا می‌خواهید آثارتان را برای وقت گرفتن از یک گالری برای نمایشگاه آثارتان به گالری‌داران نشان دهید؟ یا شاید فقط می‌خواهید کارهایتان را برای نشان دادن به هر شخص دیگر آماده داشته باشید؟
دلیل شما هر چه باشد، تهیه پورتفولیو برای شما به عنوان یک عکاس امری حیاتی است. ممکن است در مصاحبه شغلی از شما بخواهند که مهارت‌ها و تکنیک‌های متنوع و خاص خود را ارائه کنید.
ممکن است مشتری‌های شما از شما بخواهند نمونه آثار شما را برای دیدن تکنیک و قدرت آثارتان به آن‌ها نشان دهید.
برای استفاده از بورسیه دانشگاهی، ثبت نام در یک دوره آموزشی یا حضور در یک نمایشگاه انفرادی یا گروهی و بسیاری از رخدادهای حیاتی دیگری که برای یک عکاس اهمیت فراوان دارد، داشتن پورتفولیو حیاتی و ضروری است.
مخاطبان شما
بعد از آن‌که منظورتان را از تهیه پورتفولیو مشخص کردید، باید در مورد مخاطبانی که می‌خواهند آثار شما را ببینند نیز فکر کنید. سعی کنید از قبل بدانید که می‌خواهید چه واکنشی در ایشان برانگیخته شود؟ می‌خواهید لذت ببرند، غافلگیر شوند یا شوکه شوند؟
دیگران دوست ندارند فقط عکسها و منظره‌های مورد علاقه شما را که همه روزه، بارها و بارها دیده‌اند، دوباره ببینند. پس تمام تلاشتان را بکنید تا عکس‌هایتان را به گونه‌ای بگیرید و بچینید تا آن واکنشی را که انتظار دارید در مخاطب شما برانگیزد.
کاغذی یا دیجیتالی؟
در این مرحله باید تصمیم بگیرید که پورتفولیو خود را در چه فرم و قالبی ارائه کنید. در سال‌های گذشته، زمانی نه چندان دور، همه چیز کاغذی بود. اما تکنولوژی امروز امکان ارائه پورتفولیو به شکل دیجیتالی را نیز برای شما فراهم آورده است. می‌توانید از فرمت‌های رایج PDF , JPEG یا از قالب‌های آنلاین استفاده کنید.
اگر پورتفولیوی شما به گونه‌ای باشد که بتوانید یک لینک از آن را برای مخاطبان و متقاضیان ارسال کنید، از قابلیتی بسیار ساده و بسیار کارآمد بهره‌مند خواهید بود.
اگر قصد دارید با شرکتها و افراد غیرفارسی‌زبان کار کنید، حتما باید یک وبسایت داشته باشید. برای ساختن وبسایت می‌توانید از سیستم‌های مدیریت محتوا مانند وردپرس استفاده کنید و با کمی صرف زمان و یادگیری، وبسایت یا بلاگ خودتان را بسازید.
این وبسایت علاوه بر معرفی و ارائه رزومه و اطلاعات تماس شما می‌تواند حاوی صفحه‌ای برای نمایش پورتفولیو شما باشد.
تهیه یک پورتفولیوی زیبای چاپ شده کاری بسیار دشوارتر است و بسیاری از قابلیت‌های استفاده از فرمت دیجیتالی و آنلاین را از شما خواهد گرفت. اما به هر حال این شیوه نیز قابل اجرا و ارائه است.
پورتفولیوی شما حتی می‌تواند یک البوم ساده از آثار و کارهای شما در قالبی منظم و دسته‌بندی هدفمند باشد.
قالب و طرح
کاملا بدیهی است که باید تا آن‌جا که می‌توانید برای طرح و قالب ارائه خود هزینه کنید و وقت صرف کنید.
در مورد طراحی پورتفولیوی دیجیتال یا آنلاین، سادگی در عین زیبایی بهترین انتخاب است. یادتان باشد که پورتفولو با تمام ویژگی‌هایش نمایانگر و معرف شما و توانایی‌های شما است.
در مورد نسخه چاپی، همیشه باید یک آلبوم، فولدر یا کیف برای همراه داشتن پورت‌فولیوتان به همراه داشته باشید. اندازه چاپ‌هایتان مهم است. من با اندازه‌های نسبتا بزرگ‌تر موافقم. ابعادی در حدود 20*30 سانتی متر یا در اندازه A4. باید در مورد جنس کاغذ هم تصمیم بگیرید. ترجیحا تا جایی که برایتان ممکن است و می‌توانید هزینه آن را بپردازید، از کاغذ‌هایی با جنس بهتر استفاده کنید.
توجه به این نکته ضروری است که هیچ محدودیتی در مورد اندازه و نوع کاغذ وجود ندارد. انتخاب این موارد برای شما به عنوان یک هنرمند کاملا شخصی و انتخابی است. تمام توان هنری خود را برای ارائه در بهترین قالب ممکن به‌کار بگیرید.
با این حال همچنان معتقدم که در روزگار امروز، پورتفولیوی دیجیتال، وبلاگ و وبسایت بهترین انتخاب است.
تم کلی
گام بعدی این است که در مورد تم کلی و قالب شکل و رنگ پورتفولیو تصمیم بگیرید. این موضوع کاملا به مخاطبان شما بستگی دارد. اگر می‌خواهید سفارش عکاسی پرتره بگیرید، باید فقط عکس‌های پرتره‌تان را در آن قرار دهید.
برای مجموعه عکس‌هایی از پرتره می‌توانید مجموعه‌ای از کارهای سیاه و سفید و سپیا داشته باشید یا مجموعه‌ای از عکس‌هایی که با دوربین یا ابزاری خاص مثلا قطع‌های مختلف دوربین تهیه کرده‌اید.
می‌توانید مجموعه‌ای از عکس‌هایی که متعلق به دوره زمانی خاصی هستند یا در محل خاصی گرفته شده‌اند داشته باشید.
اگر تصمیم دارید انواع عکسها با انواع و سبک‌های متفاوت را با هم مخلوط کنید، مطمئن شوید که دلیل درست و محکمی برای این کار داشته باشید.
به یاد داشته باشید که صرفنظر از تم کلی، پورتفولیوی شما باید از تعادل رنگی مناسبی برخوردار باشد. و کیفیت کافی را نیز داشته باشد.
انتخاب عکس
مهمترین و دشوارترین مرحله تهیه پورتفولیو انتخاب عکسها است. همیشه این وسوسه وجود دارد که عکس‌های مورد علاقه خودتان را انتخاب کنید. اما یک عکاس، همیشه داور خوبی برای انتخاب عکس‌های خودش نیست. چرا که او همیشه در دام توجه به دلایل، شرایط و اتفاقات و خاطراتی است که باعث گرفتن آن عکسها شده است.
سعی کنید از دیگران کمک بگیرید. از دوستان آگاهی که بتوانند در این مورد قضاوت کنند و بسیار مهم است که قضاوت این دوستان بی‌طرفانه و عاری از غرض باشد.
من توصیه می‌کنم تعداد عکس‌هایتان را از 20 تا 30 عکس بیشتر نکنید. می‌توانید در ابتدا از 100 عکس شروع کنید و به مرور به انتخاب و حذف آن‌ها بپردازید تا در نهایت بهترین عکس‌هایتان برگزیده شود. اگر عکسی اعوجاج، مشکل تکنیکی یا رنگی دارد و یا خارج از فوکوس است، آن را کنار بگذارید.
مجموعه کوچکی از عکس‌هایی که به بهترین شکل و با بهترین تکنیک گرفته و پردازش شده باشند بسیار بهتر از مجموعه بزرگی از عکس‌های نسبتا خوب و ضعیف است.
جنبه دیگر ماجرا این است که این پورتفولیو را می‌خواهید کجا و با چه منظوری استفاده کنید. برای کار با مشتریان و شرکت‌های بزرگ، گاهی لازم است که یک پورتفولیوی کاملا متفاوت و متناسب با اهداف سفارش دهنده تهیه کنید. در این شرایط معمولا پورتفولیو بخشی الحاقی به پروپوزال یا درخواست شما خواهد بود.
فقط بهترین کارهایتان را نمایش دهید.
مجموعه آثار شما باید در همان ابتدای مشاهده تاثیر لازم را مخاطب بگذارد و توجه او را جلب کند.
به این نکته توجه کنید که ممکن است مخاطب یا سفارش دهنده وقت کمی برای دیدن کارهای شما داشته باشد.
پس اولین کارهای چیده شده در پورت فولیو باید بهترین کارهای شما باشد. شما نیز نگران این نکته نخواهید بود که مخاطب شما ممکن است بهترین آثارتان را ندیده باشد.
به این نکته توجه کنید که بسیاری از سفارش‌دهنده‌ها و مخاطبان شما وقت کافی برای دیدن همه کارهای شما ندارند. اگر می‌خواهید همه کارهایتان را ارائه کنید، انتخاب با شما است اما مخاطب شما همه کارهای شما را نخواهد دید.
کیفیت ارائه
کیفیت عکسها در نسخه چاپی پیشتر بررسی شد اما در این گام منظور من نسخه‌های دیجیتالی است.
انتظار داشته باشید که برخی از مخاطبان شما بخواهند کارهایتان را در اندازه تمام صفحه ببینند. یا از آن‌ها به عنوان پس‌زمینه کامپیوترشان استفاده کنند.
از سوی دیگر باید به این نکته هم توجه داشته باشید که بخشی از مخاطبان شما اینترنت پر سرعت ندارند. شاید بهترین پیشنهاد این باشد که دو گروه عکس با دو اندازه مختلف در دسترس مخاطب باشد.
به کسانی که با موبایل یا تبلت به صفحه شما مراجعه می‌کنند هم فکر کنید. امروزه قالب‌های ویژه‌ای برای صفحات وب وجود دارند که به صورت خودکار نحوه نمایش را برای ابزارها و صفحات نمایش مختلف بهینه سازی می‌کنند. به این قالب‌ها اصطلاحا ریسپانسیو می‌گویند.
حجم عکس‌های بارگزاری شده نباید بالا باشد. اندازه عکسها را بر اساس پیکسل و فقط به مقدار مورد نیاز برای نمایش روی صفحه وب آماده و بهینه‌سازی کنید.
آپلود عکس‌هایی با سایز و حجم زیاد نه تنها کمکی به شما نمی‌کند بلکه باعث خواهد شد که حجم زیادی از مخاطبان خود را از دست بدهید. اگر باز شدن صفحه وبسایت یا بلاگ شما بیش از 3 تا 5 ثانیه طول بکشد، اغلب مخاطبان از دیدن آن صرفنظر خواهند کرد.
عکس‌هایتان را توصیف کنید.
وقتی مخاطبان بالقوه شما به عکس‌هایتان نگاه می‌کنند، می‌خواهند بدانند که در حال نگاه کردن به چه چیزی هستند. دوست دارند توضیحی در باره آن‌چه در پیش رویشان است، بدانند.
به همراه هر کدام از عکس‌هایتان توضیح کوتاهی اضافه کنید و اجازه دهید مخاطب شما بداند که آن‌چه در حال تماشای آن است، چیست.
یک توصیف کوتاه بهتر از نام‌گذاری صرف است. بهتر است در مورد مدل دوربینی که استفاده کرده‌اید، توضیحات تکنیکی و نوع خاص ویرایشی که انجام داده‌اید هم نکاتی را اشاره کنید.
در مورد اطلاعاتی که همراه با عکس‌هایتان ارائه میکنید، موارد زیر را همواره در نظر داشته باشید:- یک استیتمنت (گزاره) هنرمندانه. توصیفی بر مفهوم مورد نظر شما از عکسها، دلایلتان برای گرفتن این عکسها و روند تولید.
این موارد را هم به شکل کوتاه اضافه و ذکر کنید:
– فهرستی از عکسها.
– عنوان برای عکسها و یک توضیح کوتاه.
– زمان و مکان عکاسی
– یک صفحه برای نمایش بندانگشتی عکسها
بر اطلاعات تماس تاکید کنید.
مهمتر از همه آن است که کارهایتان را به دیگران نشان دهید و مهارت خود را به ایشان اثبات کنید. اما دیگران چگونه باید با شما ارتباط برقرار کنند؟
مهم است که مخاطبان را به سادگی به صفحه تماس راهنمایی کنید. درج آدرس ایمیل در پاورقی هم ممکن است کافی باشد. اما این به صفحه‌آرایی شما بستگی دارد.
این کاملا به شما بستگی دارد که چه اطلاعات تماسی به مخاطبتان می‌دهید. اما بهتر است به آن‌ها نشان دهید که فعال هستید و در فضاهای مجازی مختلف حضور دارید. به مخاطب امکان بدهید که هر طور راحت‌تر است و به سرعت بتواند با شما تماس بگیرد.
بازخورد بخواهید.
آن‌چه شما در مورد سایت خود می‌دانید و آن‌چه می‌خواهید در آن انجام شود مهم است اما مهمتر آن است که از دیگران بخواهید که نظرشان در مورد سایت یا پورتفولیوی شما بگویند.
مخصوصا کسانی که بارها و بارها، برای ساعت‌ها پورتفولیوی شما را مرور کرده باشد و آن را زیر و بالا نموده باشد. از کوچک‌ترین جزئیات و اطلاعات نگذرید.
هرگز پورتفولیو یا سایتی را بدون افزودن قسمتی برای پرسیدن نظر دیگران راه‌اندازی نکنید. اجازه بدهید مخاطب بداند که شما به نظر او احترام می‌گذارید.
پورتفولیوی خود را پویا نگاه دارید.
هیچ کس دوست ندارد صفحه یک عکاس بی‌حال را ببیند که عکسها و کارهای جدیدش را ارائه نمی‌کند. سعی کنید پورتفولیوی شما همیشه چیز تازه‌ای برای دیدن داشته باشد.
علاوه بر این، قدرت موتورهای جست‌وجو را دست کم نگیرید. از کلیدواژه‌ها استفاده کنید و وبسایتتان را از نظر قابلیت خوانش و جست‌وجو برای موتورهایی مثل گوگل بهینه‌سازی کنید. این‌کار شانس دیده شدن توسط مخاطبانی را به شما می‌دهد که ممکن است هرگز به آن‌ها فکر نکرده باشید.
جمع‌بندی
همان‌طور که پیشتر اشاره شد، تهیه یک پورتفولیو حتی برای یک طراح حرفه‌ای، کار ساده‌ای نیست. نکته‌های ریز زیادی وجود دارند که باید رعایت شوند .
در روزگار کنونی، صفحات شما در فضای مجازی مانند اینستاگرام، می‌توانند به نوعی کار پورتفولیو را برای شما انجام دهند. اما فقط به این صفحات قناعت کردن حرفه‌ای نیست. بهتر است حتما برای جلب مخاطبان و مشتریان بیشتر، بلاگ یا وبسایت خود را طراحی کنید.
داشتن یک پورتفولیوی قدرتمند اولین گام و موثرترین گارم در جلب مخاطب و مشتری است. بنابراین روی این بخش مهم از کارتان به اندازه کافی سرمایه‌گذاری کنید.
امیدوارم این نکته‌ها شما را در تهیه پورتفولیوی بهتر یاری کند. و در آینده‌های نه چندان دور از نتیجه‌های ارزشمتدی که از تهیه پورتفولیوی خود برده‌اید، من را هم مطلع سازید.
برایتان آرزی موفقیت روزافزون دارم.
ترجمه و تالیف: احسان قنبری فرد
9 دیدگاه
مریم غلامی · 29 مارس 2020 در 12:42 ب.ظ
توضیحات جامع و مفید به نگارش ساده و رسا … سپاس و آرزوی موفقیت روز افزون برای شما
امیر پارسا · 29 مارس 2020 در 10:23 ق.ظ
بسیار عالی و سودمند بود ممنون از زحماتتون
اعظم · 29 مارس 2020 در 7:31 ق.ظ
بسیار عالی، آموزنده و جامع بود. سپاسگزارم
Reza · 29 مارس 2020 در 5:08 ق.ظ
عالی و بسیار مفید بود استاد، برای من همیشه سوال بوده که روی عکسها نام عکاس ذکر بشه بهتره ( چون همونطور که اشاره کردید امکان داره مخاطبین از عکس ها استفاده کنند) یا عکس رو بدون ذکر نام عکاس آپلود کنیم؟
احسان قنبری فرد · 29 مارس 2020 در 11:23 ب.ظ
این بسیار بستگی به عکس داره رضا جان.. داشتن فایل خام و شماره سریال دوربین همیشه ابزاری است برای اثبات مالکیت عکس.. همینطور زمان انتشار عکس در فضای مجازی.. حذف نام و لوگو برای کسی که بخواهد سوء استفاده کند اصلا کار سختی نیست.. اگر نام یا لوگو استفاده میکنید، خیلی کوچک و در جایی باید استفاده بشه که توجه مخاطب رو از عکس نگیره..
الهام · 29 مارس 2020 در 1:27 ق.ظ
مطالب بالا برای من بسیار مفید بود. سپایگزارم .?
محمد قسمتی · 04 آگوست 2019 در 12:20 ب.ظ
ممنونم استاد عزیز ،این روزها اینستا گرام وظیفه این کار را به دوش میکشد
احسان قنبری فرد · 29 مارس 2020 در 12:00 ق.ظ
سلام محمد جان.. اینستاگرام می‌تواند تا حدی این کار را برای مخاطبان و مشتریان عادی انجامدهد. اما کار اینستاگرام این نیست. مشتریان سطح بالا و شرکتها، کمتر اینستاگرام را به عنوان پورتفولیو جدی میگیرند.
عارف خدابنده · 10 ژوئن 2018 در 8:56 ق.ظ
درود عالی بود ، استفاده بردیم