عکاسانه‌های یک نگاه جست‌وجوگر

عکاسی، هنر انتخاب است. از میان انبوه چیزها و عناصری که در جهان در حال گذر است، عکاس می‌تواند بخشی را انتخاب کند و آن را در قاب خود بگنجاند. می‌تواند از میان این هیاهو و آشفتگی، عناصری را با هم همنشین کند و رابطه‌ای مجازی در قاب عکس برای آن‌ها ایجاد کند. اما نمی‌تواند آن‌چه به هر حال در قاب عکسش وجود دارد را حذف کند. گاهی منتظر ماندن برای عبور یک شیء یا انتظار برای قرار گرفتن چیزها در ترکیبی مناسب، موجب از دست رفتن صحنه مورد نظر خواهد شد. عکاس مستند، بیش از عکاسان سایر ژانرها با این مشکل مواجه است. فراتر از موارد و مسائلی که در مورد راست‌گویی و واقع‌نگاری دوربین و عکاسی وجود دارد، راست‌گویی و واقع‌نگری در عکاسی مستند، گاه، بندی بر پای هنرمند است. اگر چه گاهی تنها یک عکس از یک اتفاق، می‌تواند با هر شرایط و با هر کیفیتی ارزشمند باشد، اما جایی که پای رقابت و انتخاب به میان می‌آید، مفهوم لحظه قطعی ارزشمند می‌شود. فراتر از موضوع و آن‌چه در قاب در حال رخ دادن است، ترکیب‌بندی صحیح و انتخاب بهترین زاویه دید نقشی عمده پیدا می‌کند. از میان انبوه عکس‌هایی که از رخدادها و حوادث مختلف سربه در می‌آورد، عکس‌هایی پذیرفتنی خواهند بود که از نظر تکنیکی، مفهوم و ترکیب‌بندی هوشمندانه عکاسی شده باشند و حرفی برای گفتن داشته باشند. در چنین شرایطی عکاسی می‌تواند موفق باشد که به گفته جان سارکوفسکی، در زمان درست، در مکان درست ایستاده باشد. موضوع را به خوبی بیابد و دکمه شاتر را در زمانی فشار دهد که عناصر متحرک دنیای بیرون، در بهترین نسبت و موقعیت نسبت به یکدیگر در کادر قرار گرفته باشند. زمانی که عکاس، اوج خلاقیت، دانش و آفرینش هنری خود را گرد می‌آورد تا این دکمه جادویی را بفشارد. این صفحه به معرفی برخی از عکس‌های عکاس جوان و خوش‌آتیه تبریزی، جلال شمس‌آذران می‌پردازد.

عکس از: جلال شمس‌آذران، تک عکس

جلال شمس‌آذران عکاس پرکار و فعالی است که آثار چشم‌نواز و خوش‌ترکیبش را در مناسبت‌های مختلف دیده‌ایم. در جشنواره‌ها و موقعیت‌های مناسب عکاسی فعال است و نتیجه این فعالیت‌های عکاسانه را در تک‌عکس‌ها و مجموعه عکس‌های ارائه شده از سوی او می‌توان دید. تعداد تک‌عکس‌های دیده شده از او بسیار بیشتر از مجموعه عکس‌هاست و البته تعداد تک عکس‌های ارزشمند و چشم‌نواز او کم نیست.

جلال از دریچه نگاهی نگران و جست و جوگر به جامعه نگاه می‌کند و عکس‌هایش سرشار از عواطف و احساسات ناب او نسبت به انسان‌ها است. آن‌چه بیش از سایر عوامل در عکس‌های موفق او خودنمایی می‌کند، ترکیب‌بندی‌های پویا و متعادل او در بستر عکس‌های مستند است. نکته‌ای که دست یافتن به آن در فضای مستند، با توجه به مواردی که در مقدمه آورده شد، بسیار دشوار است.

رنگ، جایی در این عکس‌ها ندارد و عکاس برای بهره‌گیری کامل از ویژگی‌های تصویر سیاه و سفید، در عکس‌هایش اقدام به حذف رنگ کرده است. گرچه در برخی از آثار ارائه شده از سوی وی، می‌توان نتایج ناخواسته ویرایش تخریبی نتیجه شده از کنتراست بالای اعمال شده را مشاهده کرد، اما از سوی دیگر، این تیرگی‌های اغراق‌آمیز، عاملی برای برقراری تعادل تونال در عکس‌ها است. با این حال به نظر می‌رسد امکان ویرایش دقیق‌تر برای دست‌ یافتن به بافت در مناطق تیره وجود داشته است و برخی از این آثار، قربانی ویرایش اغراق‌آمیز شده‌اند. این عکس‌ها نگاهی عکاسانه به جامعه‌ انسانی است. نتیجه جست و جویی بی‌واسطه و مستقیم در میان رخدادها و اتفاقاتی که در گوشه و کنار این جامعه گسترده در حال رخ دادن است. آن‌چه در نهایت از این جست و جو باقی می‌ماند، عکس‌هایی ارزشمند و زیبا است که تماشایش برای هر مخاطبی که با سواد بصری آشنا باشد، ارزشمند و لذت‌آفرین است.